انواع چسب (بر اساس مواد سازنده)
استفاده از چسب با توجه به تحقیقات باستان شناسان و کاوش گران به دوران عصر سنگی و همچنین دوران غارنشینی بر می‌گردد. به‌این‌ترتیب به‌ندرت انسان‌ها به موادی که دارای چسب طبیعی هستند پی برد. به‌عنوان نمونه رومیان در صنعت کشتی‌سازی از نوعی ماده چسب‌دار به نام سقز استفاده می‌کردند. بعدها استفاده از مواد دیگری همچون موم، عسل و... به‌عنوان چسب مورد استفاده گردید.
چسب گیاهی: از مواد گیاهی چون نشاسته، دکسترین، سرشیم، دکسترین، صمغ عربی به‌عنوان چسب در چسباندن تمبر، پاکت، کاغذ، مقوا، چوب و.. استفاده می‌کنند.
چسب حیوانی: این نوع چسب از نوعی ژلاتین است که از اعضای بدن حیوانات به دست می‌آید و از قدرت بالایی در چسباندن برخوردار است.
سریشم حیوانی: این نوع چسب‌ها از استخوان، پوست، شیر حیوانات به دست می‌آید. استفاده از این چسب در صنعت نجاری، کارتن‌سازی، کبریت‌سازی، کاغذ سنباده کاربرد فراوانی دارد.
لاک: این نوع چسب از نوعی حشره به اسم قرمز دانه تهیه می‌گردد.
چسب کانی : از فسفات‌ها و سیلیکات‌های قلیایی به‌عنوان یک چسب قوی در اشیای سرامیکی، کواترزی و شیشه‌ای استفاده می‌شود.
چسب اپوکسی: این نوع چسب نیز از متراکم کردن دی فنیلو پروپان و اپیکلرهیدرین تهیه می‌شود. به این نوع چسب‌ها، دو قلو گفته می‌شوند. در کل چسب‌هایی که از دو جز تشکیل‌شده‌اند جزو رزین‌های ترموست یا گرما خشک هستند که با گرما سریع‌تر سخت می‌شوند و قدرت بالاتری در چسبندگی پیدا می‌کنند.
چسب پلی وینیل استات : یکی دیگر از انواع چسب‌ها که در دسته رزین‌ها قرار دارد و به شکل محلول در آب استفاده فراوان می‌شود و نیز در انواع همو پلیمر و کو پلیمر موجود می‌باشد پلی وینیل استات(PVA) است. یکی از انواع این نوع چسب‌ها چسب سفید یا همان چسب چوب می‌باشد. از ماده پلی وینیل استات نیز در ساخت چسب گرانولی حرارتی استفاده می‌شود.
این نوع چسب‌ها نیز به دو شکل پایه حلال و پایه آب در بازار موجود می‌باشد. برای اینکه قطعات چوبی را با این چسب به یکدیگر در حالت استاندارد چسباند 10 دقیقه تا 3 ساعت زمان با دمای 20 درجه سانتی گراد و فشار 1 مگا پاسکال نیاز است.
از معایب این نوع چسب‌ها می‌توان به مقاومت پایین آن‌ها نسبت به تغییرات آب‌وهوا و رطوبت همچنین ضعیف بودن در برابر حلال‌ها اشاره کرد؛ اما در مقابل آن در برابر گریس، روغن، مشتقات نفتی بسیار مقاوم‌اند. این چسب بعد از خشک شدن در برابر نور پایدار است و چسبندگی خود را از دست نمی‌دهد اما با بالا رفتن دما یعنی دمای بالاتر از 45 درجه نرم می‌شود.
این چسب‌ها معمولاً از قیمت پایینی برخوردارند. برای اینکه قطعات چسبانده شده به طور کامل خشک شوند 1تا 7 روز زمان نیاز است. این نوع چسب در حالت تحت‌فشار تمایل به جاری شدن دارد و این موجب شده تا به‌راحتی حفره‌های ریز سطح کار را تماماً پر کند. دمای مناسبی که برای این چسب نیاز است 16 تا 32 درجه می‌باشد.
چسب سیلیکون و پلی اورتان: این نوع چسب به خمیر سیلیکون نیز معروف است که علاوه بر اینکه برای پر کردن درزها استفاده می‌شود چسبندگی نیز دارد. خمیر پلی اورتان بیشتر در صنعت اتومبیل برای چسباندن بدنه و شیشه‌های جلو و عقب استفاده می‌شود.
کاربردهای متنوع چسب
از قرن نوزدهم به بعد به‌ندرت چسب‌های سنتتیک ساخته شدند و در صنعت پلیمر به کار گرفته شدند و کم‌کم چسب‌های سنتی و گیاهی و حیوانی از رده خارج شدند و این نوع چسب جایگزین آن‌ها شد.
صنعت ساخت چسب در حال رشد بسیاری است و تعداد کم و محدودی از وسایل وجود دارند که در آن‌ها از چسب استفاده‌نشده است. در متصل کردن بیشتر وسایل از چسب استفاده می‌شود مثلاً از چسباندن یک جعبه بسیار ساده تا چسباندن قطعات یک هواپیمای پیشرفته بوئینگ 747 از چسب‌های مخصوص استفاده می‌شود. همچنین امکانات بشر می‌تواند به‌وسیله چسب اصلاح و تعمیر گردد به‌عنوان مثال استفاده از چسب در سیمان‌های سخت شده توسط در دندانپزشکی و سیمان‌های پیوند آکلریلیک در جراحی استخوان صورت می‌گیرد. از پیشرفت‌های جدیدی که در صنعت چسب اخیراً رخ داده است می‌توان به استفاده از آن در متصل کردن ریل‌های فولادی و تراموای جدید شهر منچستر اشاره نمود. چسب‌ها علاوه بر اینکه برای چسباندن قطعات به یکدیگر استفاده می‌شوند در ایجاد کردن چسبندگی موادی چون جوهر تحریر، رنگ‌ها و سایر سطوح پوششی، وسایل بتونه‌کاری و وجوه میانی در مواد ترکیبی نظیر فولاد یا بافت پارچه و همچنین در تایرهای لاستیکی و شیشه یا الیاف در پلاستیک‌ها کاربرد دارند و در مواردی بسیار ضروری هستند.
اجزای تشکیل دهنده چسب ها
مواد پلیمری چسب‌ها ، همگی حاوی پلیمر هستند یا پلیمرها در حین سخت شدن چسب‌ها به‌وسیله واکنش شیمیایی پلیمر شدن افزایشی یا پلیمر شدن تراکمی حاصل می‌شوند. پلیمرها باعث می‌شوند که چسب‌ها قدرت چسبندگی بیشتری پیدا کنند. پلیمرها به‌صورت رشته‌ای از واحدهای شیمیایی هستند که به‌وسیله پیوند کووالانسی به یکدیگر متصل شده‌اند. پلیمرها در دمای بالا روان و جاری می‌شوند و در حلال‌هایی مخصوص و مناسب حل می‌شوند. خاصیت روان شدن این پلیمرها در چسب‌های حرارتی و خاصیت حلالی آن‌ها در چسب‌های بر پایه حلال یک امر بسیار مهم و اساسی است. پلیمرهای شبکه‌ای در صورت گرم شدن نیز جریان پیدا نمی‌کنند و نیز در حلال‌ها ممکن است متورم شوند اما حل نمی‌شوند.تمامی چسب‌های ساختمانی از نوع شبکه‌ای هستند زیرا این مورد خزش باعث تغییر شکل تحت بار ثابت می‌شود و آن را از بین می‌برد چسب‌ها علاوه بر مواد پلیمری دارای افزودنی‌های دیگری نظیر مواد پایدارکننده در برابر تخریب به سیله اکسیژن و مواد نرم‌کننده که قابلیت انعطاف رو افزایش می‌دهد و همچنین موجب می‌شود که دمای تبدیل شیشه‌ای کاهش یابد. همچنین مواد پرکننده معدنی از انقباض در سخت شدن می‌کاهد و همچنین خواص روان شدن را قبل از سخت شدن تغییر می‌دهد و در آخر خواص مکانیکی نهایی را بهبود می‌بخشد.
![راهنمای خرید انواع چسب]()
انواع چسب بر اساس کاربرد
چسب های الاستومر
این نوع چسب‌ها دارای چسب‌های کائوچویی مصنوعی هستند که در صنعت کشتی‌سازی و هواپیماسازی از آن استفاده می‌شود. به‌عنوان نمونه چسب لاستیک از حل کردن کائوچو در بنزین تهیه می‌شود و یا چسب اوهو و موارد نظیر آن از مشتقات وینیلی در حلال‌هایی چون استون و اسیداستواستیک ساخته می‌شوند. این چسب‌ها به علت مواد سازنده قدرت چسباندن هر چیزی جز لاستیک را دارند که همین دلیل کاربردهای مختلفی در صنعت، تجارت و منازل دارد.
چسب های ترموپلاست
این چسب‌ها دارای پلی اکریل و سیانواکریلات‌ها هستند که به‌عنوان چسب فوری یا یک دو سه شناخته می‌شوند. این چسب از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است و در حد چسب‌های اپوکسی می‌باشد. برخی می‌گویند که سیانواکریلات یک منومر فعال بود که در مجاورت مختصر رطوبتی که در هوا است به پلیمر تبدیل‌شده است. این چسب را نمی‌توان در محیط‌های خشک به کاربرد.
چسب های همه کاره
این نوع چسب بر اساس پلی کلروپرن ساخته‌شده است که از آن برای چسباندن چوب، دکور، لاستیک، چرم، چوب‌پنبه، نمد،PVC ، سخت و فوم‌های نرم استفاده می‌شود. از کاربرد این چسب می‌توان به نصب عایق‌های صوتی، پانل‌های آکوستیک البته به‌جز یونولیت و درزگیری شیارها برای محافظت در برابر رطوبت و آب‌وهوا و نیز هر سطوح جامدی اشاره کرد.
چسب آهن
این چسب شبیه عسل است که به‌صورت مایع ویکسوز یکنواخت وجود دارد. زمانی که برای خشک شدن برای چسب آهن نیاز است ۱۵ الی ۲۰ دقیقه می‌باشد. همچنین پایه اصلی این چسب پلی کلروپرن است. از این چسب برای چسباندن انواع چرم طبیعی و مصنوعی، روکش‌های پلاستیکی و پارچه‌ای، پوشش‌های تزئینی، انواع فوم، فیبر، نمد، چوب، شیشه، فلز و... استفاده کرد. این چسب نیز در تعمیرات و مکانیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چسب فوری بر پایه SBR
از این چسب در صنایع کفش و چرم برای دوبله کاری و تعمیرات استفاده می‌شود. همچنین برای چسباندن انواع موکت، کف پوش در صنعت پوشش‌های کف و در صنعت مبلمان و لوازم اداری و چسباندن انواع روکش‌ها و تعمیرات استفاده می‌شود. از این چسب در صناعی نظیر چرم‌سازی، کفاشی، خودروسازی، دستی، گل‌سازی و... برای چسباندن انواع موکت‌ها، پارکت‌ها، چرم، لاستیک، پلاستیک، نمد، فوم، پارچه، سنگ و.... مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چسب صنعتی
این چسب بر پایه رزین کلروپرن تهیه‌شده است و زمانی که برای خشک شدن و چسبیدن لازم دارد تقریباً ۱۵ تا ۲۰ دقیقه می‌باشد. این چسب به‌صورت مایع عسلی می‌باشد و حلال آن تولوئن است. از این چسب در صنعت کفش و چرم، سراجی، خودروسازی، تودوزی خودرو، پوشش‌های کف، مبلمان، لوازم اداری و... استفاده می‌گردد.
چسب موکت
این چسب بر پایه لاستیک S.B.Rتهیه‌شده است. از کارایی این نوع چسب می‌توان به نصب موکت و کف‌پوش‌ها، صداگیر، فوم، اسفنج و اتصالاتی که در آن کشیدگی و گرما وجود نداشته باشد نام برد. این چسب را باید با یک قلم به سطح کشانده و ۱۰-۳۰ دقیقه در همین حال رها تا حلال‌ها تبخیر و پس‌ازآن سطوح را روی‌هم قرار داده تا چسبندگی برقرار شود.
چسب بتونه‌ای
این نوع چسب خمیرهای نرم و چسبناکی هستند که به‌کندی در هوا خشک می‌شوند. از این چسب برای پر کردن شکاف‌ها و درزها به‌خصوص در بخاری استفاده می‌شود. این بتونه‌ها انواعی دارند که عبارت‌اند از: آبی که در تهیه آکواریوم استفاده و از مخلوط پودر اکسید سرب (Pbo)با روغن کتان به دست می‌آید، بتونه گلیسیرین و اکسید سرب که از مخلوط کردن اکسید سرب با گلیسیرین به دست می‌آید و در مقابل آب و قلیا مقاومت بالا دارد و بعد از ۴۵ دقیقه سفت و می‌چسبد. این نوع بتونه برای چسباندن چوب، شیشه، چینی، سرامیک، اشیای سنگی و... به کار می‌روند.
نوعی دیگر از بتونه، گرد بتونه است که به شکل آرد سفیدرنگی که دارای چهار قسمت گچ پخته و یک قسمت صمغ عربی می‌باشد که باید آن را با آب یا محلول اسید بوریک مخلوط تا به‌صورت خمیر دربیاید. این بتونه برای شاخ سفید ،چینی و.. استفاده می‌شود.
نوارچسب‌ها: چسب نواری عموماً از پارچه، کاغذ؛ طلق و یا پلاستیک پلی کلرید وینیل (p.v.c)تهیه می‌شود.