راهنمای خرید تفنگ بادی

انواع تفنگ از نظر مکانیزم شلیک

به طور کلی از نظر مکانیزم شلیک تفنگ­های بادی به چهار دسته تقسیم­بندی می­شوند که هر کدام ویژگی­ها و خصوصیاتی مخصوص به خود دارند:

1- تفنگ­های فنرپیستون:

همان­طور که از نام این نوع تفنگ مشخص است، شامل یک فنر و پیستون می­باشد؛ به این صورت که یک فنر با قابلیت ارتجاعی بسیار بالا در داخل پیستون تعبیه شده؛ هنگامی که تفنگ مسلح می­گردد، با رانده شدن پیستون به سمت عقب، هوای فشرده داخل آن قرار می­گیرد و پس از چکاندن ماشه فنر آزاد شده و پیستون به سمت جلو حرکت می­نماید و هوای فشرده شده داخل آن که دارای فشاری بالغ بر ۱۵۰ الی ۲۰۰ بار است، به سمت لوله هدایت شده و موجب جابه­جایی ساچمه به داخل لوله می­گردد؛ ساچمه پس از درگیر شدن با خان لوله، سرعت و شتاب می­گیرد و از داخل لوله به بیرون پرتاب می­شود. تفنگ­های فنرپیستون به دلیل ضربه ناشی از فنر و پیستون دارای شوک و اصطلاحاً لگد هستند و نسبت به تفنگ­های دیگر دقت کمتری دارند، البته با بالا بردن وزن تفنگ در بعضی از تفنگ­های فنرپیستون از مقدار شوک این نوع تفنگ­ها کاسته شده است. این تفنگ­ها نباید در مدت زمان طولانی به صورت مسلح نگه­داری شوند، زیرا این کار باعث ضعیف شدن فنر می­شود و از قدرت تفنگ می­کاهد.

مکانیزم مسلح شدن تفنگ­های فنرپیستون به صورت زیر می­باشد:

• کمرشکن
• اهرم از زیر
• اهرم از بغل

۲- تفنگ­های نیتروپیستون (IGT یا Vortex):

مکانیزم و عملکرد تفنگ­های نیتروپیستون دارای شباهت زیادی به تفنگ­های فنرپیستون است؛ با این تفاوت که داخل پیستون از گاز نیتروژن به جای فنر استفاده می­شود؛ با مسلح شدن تفنگ، گاز داخل پیستون فشرده شده و بعد از چکاندن ماشه، این گاز فشرده موجب حرکت پیستون به سمت جلو می­گردد و فشاری بیش از ۱۰۰ بار ایجاد می­نماید. این فشار ساچمه را به داخل لوله هدایت می­کند و پس از درگیری با خان لوله، ساچمه سرعت و شتاب گرفته و به بیرون پرتاب می­گردد. این تفنگ­ها نسبت به تفنگ­های فنرپیستون شوک کمتری دارند، اما مسلح نمودن آن­ها به مراتب به نیروی بیشتری نیاز دارد. دمای پایین در تفنگ­های نیتروپیستون بر قدرت آن­ها تأثیر می­گذارد؛ به همین دلیل در مناطق و فصول سرد سال تا حدودی افت قدرت پیدا می­کنند.

3- تفنگ­های هوا فشرده یا پی سی پی:

تفنگ­های پی سی پی نسل جدید تفنگ­های بادی هستند که آلات متحرک در آن­ها حذف گردیده و از سیلندری با هوای فشرده داخلی بین ۱۵۰ الی ۲۲۰ بار تغذیه می­شوند. این تفنگ­ها با هر بار سیلندر کامل پر شده، می­توانند ۲۰ الی ۳۰۰ ساچمه شلیک کنند. سیلندر تفنگ­ها به وسیله تلمبه مخصوص یا کپسول هوا شارژ می­گردد. این تفنگ­ها نسبت به تفنگ­های فنرپیستون و نیتروپیستون قدرت، سرعت و دقت بسیار بالاتری داشته و چون فاقد آلات متحرکه هستند، ضربه یا به اصطلاح لگد ندارند. طول عمر این نوع تفنگ­ها به دلیل استهلاک بسیار کم، بالاست.

4- تفنگ­های گازی:

تغذیه این نوع تفنگ­ها توسط یک یا چند کپسول CO₂ انجام می­شود و نسبت به تفنگ­های بادی دیگر قدرت کمتری دارند. معمولاً استفاده از این تفنگ­ها به منظور تمرینات تیراندازی در فواصل نزدیک و تفریح انجام می­شود. کپسول­های گاز CO₂ پس از مصرف قابل استفاده نمی­باشند. معمولاً این مکانیزم بیشتر در تپانچه­ها مورد استفاده قرار می­گیرد.

انواع مکانیزم مسلح شدن تفنگ بادی

تفنگ­های بادی با توجه به مدل، دارای مکانیزم مسلح شدن متفاوتی هستند:

• کمرشکن:

این مکانیزم با پایین دادن لوله سلاح، انتقال فشار به پیستون و عقب رفتن آن به دنبال جمع شدن فنر تا مرز قفل شدن گیره انتهای پیستون به گیره ماشه رخ می­دهد. سپس چکاندن ماشه موجب آزاد شدن پیستون شده و در نهایت شلیک انجام می­شود.

• اهرمی:

مکانیزم اهرمی تقریباً به مکانیزم کمرشکن شباهت دارد. تفاوت آن­ها در این است که در مدل اهرمی لوله ثابت است و کار مسلح کردن تفنگ بر عهده اهرم زیر لوله می­باشد.

• گلنگدن اتوماتیک و نیم اتوماتیک:

سیستم گلنگدن در این نوع سلاح‌ها دقیقاً مانند سلاح جنگی عمل کرده و مسلح شدن مجدد سلاح توسط فشار مستقیم یا غیرمستقیم گاز CO₂ و یا هوای فشرده صورت می­گیرد. این مکانیزم در ایرسافت­ها یا نمونه مشابه سلاح جنگی در فیلم‌ها، بازی‌ها و تمرین­های نظامی استفاده می­شود. یکی از اصلی‌ترین سازندگان سلاح‌های شبیه به نوع جنگی برای مصارف مختلف، شرکت والتر است.

• گلنگدن دستی غیر اتوماتیک:

این مکانیزم مثل مکانیزم گلنگدن در سلاح‌های شکاری (مانند برنو) عمل می‌کند و با هر بار عقب کشیدن و جلو دادن گلنگدن یک تیر به داخل لوله می‌آید و ساچمه با چکاندن ماشه و آزاد شدن هوای فشرده یا گاز CO₂ شلیک می‌شود. در اکثر سلاح‌هایی که  این مکانیزم را دارند، از خشاب مدور ۶ تا ۱۲ فشنگی (مانند خشاب رولور) استفاده می‌شود. این مکانیزم بیشتر در سلاح‌های پی سی پی شکاری جهت القای بیشتر حس شکار با تفنگ شکاری گرم باروتی کاربرد دارد.

انواع كالیبرها

1- كالیبر 4.5:

بیشتر به منظور هدف­زنی و تفریح مورد استفاده قرار می­گیرد، در مواقعی بهترین كالیبر جهت شكار است؛ مثلاً كالیبر 4.5 برای شكارچیان حرفه­ای كه دوربین حرفه­ای و اسلحه خوبی دارند، ایده­آل است، به شرطی كه ساچمه به نقاط حساس شكار برخورد نماید. زیرا ساچمه­های كالیبر 4.5 دارای سرعت بیشتر و نفوذ بالاتری هستند ولی نسبت به دیگر كالیبرها انرژی كمتری دارند. نفوذ بیشتر كالیبر 4.5 به نقاط حساس موجب می­شود که حیوان از پا دربیاید. این کالیبر بهترین گزینه برای شكار خرگوش و سنجاب است.

2- كالیبر 5.5:

كالیبر 5.5 بیشتر برای شكار استفاده می­شود و دارای سرعت و نفوذ كم­تری نسبت به كالیبر 4.5 است، ولی قدرت و انرژی آن نسبت به كالیبر 4.5 بیشتر است. قدرت و انرژی بیشتر موجب می­­شود تا بیشترین ضربه و آسیب به حیوان وارد گردد. كالیبر 5.5 مناسب شكار كبک، تیهو، گراز و سمور می­باشد.

3- كالیبر6.35:

كالیبر 6.35 بهترین نوع ساچمه برای شكار بوده، اما نسبت به دو كالیبر قبلی سرعت و نفوذ كمتری دارد. همچنین دارای قدرت و ضربه زیادی است و بیشترین آسیب را به حیوان وارد می­نماید و اگر حیوان را فریز نكند (مردن آنی)، به خاطر زخم شدید با گذشت مدت كوتاهی موجب از پا درآمدن حیوان می­شود. این كالیبر خطرناک  بوده و باید  برای استفاده از آن مجوز گرفت.

توان

معمولاً در معرفی اين پارامتر اشتباه می­شود. اغلب سازندگان تفنگ­های بادی برای سرعت ساچمه در تفنگ­هايشان، عددهای بالايی اعلام می­کنند. ولی آنچه که به آن اشاره نمی­کنند، اين است:

شليک ساچمه­ای با سرعت 320 متر بر ثانيه، ناپايداری آن و از دست دادن سريع دقت و سرعت را به همراه دارد. وزن ساچمه­های استفاده شده در تست سرعت ساچمه در کارخانه، از ساچمه­هايی که در بازار موجودند، بسيار کمتر است. ممکن است تفنگ مورد استفاده برای تست تقويت شده باشد؛ در نتيجه با کاهش دقت، سرعت شليک ساچمه افزايش می­یابد. سرعت اعلام شده سرعتی است که فقط در تست چند نمونه به آن رسيده­اند. این سرعت لزوماً سرعت متوسط تمامی تفنگ­های توليد شده در آن کارخانه نمی­باشد.

در واقع انرژی (اندازه حرکت) ساچمه، مهم­ترين پارامتر بوده که حاصل ضرب سرعت در وزن آن است. اين پارامتر ميزان قدرت نفوذ و تخريب جسم پرتاب شده را بيان می­کند؛ از آن در بسياری از کشورها به منظور اندازه­گيری توان تفنگ بادی استفاده می­گردد و اینکه آيا سلاح مزبور به جواز حمل نياز دارد يا نه، بر اساس آن مشخص می­شود (مثلاً در بريتانيا، تفنگ­های بادی با توان بيش از 12 FPE به جواز نياز دارند).

برای مقايسه ساچمه­ها با وزن­های مختلف، انرژی پارامتری مفيد است و به ميزان کشندگی ساچمه بستگی دارد. در تفنگ­های بادی مختلف ميزان انرژی ساچمه از 5FPE تا 40FPE متغیر است. ميزان اتلاف انرژی ساچمه در مسير از ديدگاه شکار جوانمردانه، انسانی و کنترل آفت دارای اهميت می­باشد.

انرژی اوليه ساچمه (در زمان ترک لوله تفنگ) توسط نيروی بازدارنده آيروديناميکی هوا (Aerodynamic drag) کاهش می­یابد.

پارامتر ضريب بالستيک بیانگر ميزان سرعت از دست دادن انرژی ساچمه طی مسير خود در هواست؛ این پارامتر در تيراندازی به هدف­های دورتر از 25 متر حائز اهمیت است.

طراحی قنداق

طراحی قنداق تفنگ بادی (دسته تپانچه بادی) روی عملکرد آن تأثیر می­گذارد؛ زيرا يک قنداق خوب به خوبی با تيرانداز جور شده و هنگام  تيراندازی به هدف به تعادل او کمک می­کند. قنداق­های بهتر پرداخت و رنگ با دوامی داشته و با توجه به فاکتورهای آناتوميکی انسان، در شکل­های ارگونوميکی پيچيده­ای تراشيده می­شوند. قنداق تفنگ­های بادی که مخصوص مسابقات هستند، به منظور تنظيم ابعاد آن برای تيراندازهای مختلف، قسمت­های مکانيکی قابل تنظيمی دارند. استفاده از چوب­های مختلف در ساخت قنداق، غیر از پارامتر وزن بيشتر به ظاهر آن مربوط می­شود.

ماشه

يک قطعه اساسی در تفنگ بادی، ماشه نام دارد. تيراندازی با ماشه خوب در تفنگ بادی تجربه متفاوت از تيراندازی با ماشه اسلحه گلوله­زن را فراهم می­کند. زيرا در تفنگ بادی ماشه در دو مرحله­ چکانده می­شود و معمولاً به نيروی چکاندن کمتری نياز دارد. تيراندازان مسابقه­ای برای داشتن کمترين تأثير در هدف­گيری، نيروی چکاندن بسيار کم را ترجيح می­دهند؛ اما شکارچيان تمایل به نيروی چکاندن ماشه بيشتری دارند. ميزان اين نيرو توسط پوليش کردن قطعات داخلی ماشه و نيز پيچاندن پيچ مخصوص زير آن، قابل تنظيم است.

انواع ساچمه ­ها

1- ساچمه­های سرتخت  :(WEDCUTTER PELLETS)

از آن به منظور هدف­زنی و گروپ­گیری استفاده می­شود. به دلیل داشتن سر تخت، دارای بالانس پروازی خوب و در نتیجه دقت خوبی هستند. ولی به خاطر نفوذ و سرعت كمی که دارند، استفاده از آن­ها برای شكار توصیه نمی­گردد.

2- ساچمه­های نوک تیز (:(Point Pellet

این ساچمه­ها با داشتن نفوذپذیری زیاد، آسیب بیشتری به بدن حیوان وارد می­کنند؛ به خاطر دقت كم در اسلحه­هایی با قدرت متوسط كارایی خوبی دارند اما برای اسلحه­های قدرتمند و مگنوم به دلیل مسیر انحرافی بیشتر توصیه نمی­گردد.

3- ساچمه­های نوک توخالی یا گود (:(Hollow Point Pellet

برای شكار جانوران، حیوانات موذی و در كل آفت­ها از این نوع ساچمه­ استفاده می­شود. زیرا این ساچمه­ها پس از اینکه با حیوان برخورد می­کنند، در بدن آن منبسط شده (نوک ساچمه باز می­شود یعنی از داخل گودی بیرون می­آید) و موجب ایجاد زخم عمیق و شدیدی می­شوند، اما بیشتر حیوانات را در جا فریز نمی­كنند و مدتی طول می­کشد تا حیوان از پا دربیاید. همان­طور كه گفته شد، این ساچمه برای شكار آنی نبوده و جهت كنترل آفت مورد استفاده قرار می­گیرد، دارای دقت و سرعت كمی است، ولی انرژی و آسیب آن زیاد بوده و بیشتر برای خزندگان و حیوانات موذی استفاده می­گردد.

4- ساچمه­های نوک گرد و گنبدی یا مگنوم   :(Magnum Pellet)

بیشترین استفاده در شكار از این ساچمه­ها می­باشد و به دلیل داشتن نوک گنبدی و بالستیک بالا دارای دقت و برد زیادی هستند. همچنین این ساچمه­ها نفوذپذیری بالایی دارند و برای شكار ایده­آل­اند. سرعت ساچمه­های نوک گنبدی یا مگنوم زیاد است، ولی در صورت عدم برخورد به نقاط حساس شكار، آسیب كمی وارد می­کند.

5- ساچمه­های غیرسربی :(PBA)

این ساچمه­ها از نوع ساچمه­های پرفورمنس (High Performance) یا بیشترین كارایی می­باشند. بیشتر این ساچمه­ها از جنس سرب نبوده و آلیاژی هستند. به همین دلیل نسبت به ساچمه­های سربی دارای مقاومت و استحكام بیشتری می­باشند. این ساچمه­ها انواع مختلف با كارایی مخصوص به خود را دارند؛ مثلاً بعضی سرعت بیشتر و بعضی دیگر نفوذ بالا دارند.

شرکت سازنده

شرکت هاي مختلفی در زمینه توليد و عرضه تفنگ بادی، فعال هستند. دیانا، هاتسان، گامو، کرال، کمتا، والتر، نوریکا، برونینگ، کراسمن، وایرخ و ... از مشهورترین برند های این زمینه هستند. محصولات این برند ها، از کیفیت مطلوبی برخوردارند و هم اکنون در بازار به به وفور یافت می شوند.

قیمت

عوامل مختلفی نظیر مکانیزم شلیک، مکانیزم مسلح شدن، کالیبر، توان، جنس بدنه، شرکت سازنده و... در تعیین قیمت تفنگ بادی موثرند. شرکت های سازنده این محصولات، آن ها را با قیمت های گوناگونی به بازار عرضه کرده اند و به طور کلی قیمت این محصولات بین 200 هزار تومان تا 5 میلیون تومان است.

با توجه به تنوع قیمت وسیع تفنگ های بادی، یکی از مهم ترين نکاتي که در خريد این تفنگ ها لازم است به آن توجه داشته باشید، تعيين ميزان بودجه است که به شما کمک مي کند تا از ميان محصولات متنوع موجود در بازار، سريع تر محصول مناسب خود را انتخاب کنید.