راهنمای خرید سه تار

شکل فیزیکی سه تار

ابتدا بهتر است با ساختار فيزيکي و اجزاي اين ساز آشنا شويد.

کاسه : کاسه سه ‌تار از نظر شکل ساختاري شبيه به کاسه عود يا تنبور است ولي ابعاد کوچک ‌تري از آن ها دارد وفرم کلي آن گلابي ‌شکل است. طول کاسه سه ‌تار بين 26 تا 30 سانتي ‌متر، عرض آن به تناسب بين 12 تا 16 سانتي ‌متر و عمقش نزديک 13 سانتي‌ متر است. کاسه در واقع جعبه صوتي سه تار مي باشد که معمولا از جنس چوب توت ، آزاد ، افرا و گردو است.

دسته : چوب بلندي است يک سر آن به جعبه صوتي و سر ديگر آن به سردسته متصل است و پرده هاي ساز روي آن بسته مي شوند ، دسته را معمولا از چوب گردو ، چوب آبنوس و چوب افرا مي سازند.

صفحه : چوب توت نازک که روي کاسه را پوشانده است و خرک روي آن قرار دارد. لازم به ذکر است مهم ترين عامل موثر در خوش صدايي در سه تار صفحه آن است.

سوراخ های روي صفحه : سوراخ هايي که بر روي صفحه به منظور براي تنظيم صداي ساز ايجاد مي شوند.

سر دسته : قسمتي از دسته که گوشي هاي ساز در آن قرار دارند.

گوشي : انتهاي سيم ها به آن بسته مي شود و با چرخاندن آن مي توانيد ساز را کوک کنيد. جنس آن معمولا از چوب گردو است.

پرده : از جنس روده ، الياف پليمري و يا ابريشم ساخته مي شود و روي دسته بسته مي شود و محل نت ها را معين مي کند .

خرک : خرک قطعه‌ اي متحرک است که روي صفحه و به فاصله سه انگشت از انتهاي کاسه قرار مي گيرد. به طور کلي عرض خرک سه ‌تار بين 5 تا 6 سانتي‌ متر و ارتفاع آن کمتر از 1 سانتي‌ متر است.خرک معمولا از جنس چوب ساخته مي‌شود.

شيطانک : از جنس استخوان ، پلاستيک و چوب ساخته مي شود و همانند خرک سيم ها را از روي آن عبور مي دهند.

سيم گير : سيم گير در انتهاي کاسه نصب مي شود و انتهاي سيم ها را نگه مي دارد . جنس آن از شاخ قوچ ، چوب شمشاد جنگلي يا فوفل است.

سيم : سه تار چهار سيم فلزي دارد که با ضربه ناخن انگشت سبابه به ارتعاش در مي آيند.

شيار کنار دسته : شياري است که در موقع بستن پرده ها از آن استفاده مي شود.سيم‌ ها پس از عبور از شيارهاي کم‌ عمق روي خرک از طول دسته عبور کرده و توسط شيطانک به گوشي‌ها مي‌ رسند.

نکاتي که در خريد سه تار لازم است مورد توجه قرار دهيد را در ادامه براي شما ذکر مي کنيم.

ويژگي هاي ظاهري

* توصيه مي کنيم که سه تاري را انتخاب کنيد که کاسه آن از جنس چوب درخت توت باشد.

* بهتر است فاصله ي سيم تا دسته ي سه تار مورد نظر شما کم باشد تا در هنگام اجرا سختي سيم را احساس نکنيد.

* سه تارهاي داراي رنگ روشن تر را انتخاب کنيد. ساز روشن تر از لحاظ روانشناسي تاثيرات مثبتي را روي نوازنده مي گذارد. همچنين رنگ روشن تر سبب مي شود تا عيوب ظاهري ساز مشخص باشد.

* لازم است ميان کاسه و دسته از نظر وزني تناسب و توازن وجود داشته باشد. بدين صورت که در موقع نوازندگي تعادل ساز به طور کامل برقرار باشد. يعني سه تار به گونه اي ساخته شده باشد که در زمان نواختن نيازي به صرف نيروي اضافي براي نگه داشتن آن نباشد و تمام حواس و نيروي نوازنده صرف نواختن درست ساز شود.

* سه تاري را انتخاب کنيد که با بدن شما از لحاظ اندازه هماهنگ باشد ، سه تار بزرگتر يا کوچک تر نسبت به بدن نوازنده ، عمل نواختن را سخت مي کند.

* در نظر داشته باشيد که دسته ساز داراي پيچ و تاب نباشد و کاملا صاف باشد. پيچ و تاب در دسته صدا موجب کاهش کيفيت صداي ساز مي شود.

ويژگي هاي صوتي

* سلامت صداي ساز از نظر شنيده نشدن اصوات اضافي و مزاحم به صورت عملي تست کنيد.

* سعي کنيد ميزان صداي ساز به گونه اي کم نباشد که مجبور به استفاده از دستگاه هاي تقويت صدا شويد ، همچنين آن قدر زياد نباشد که شنيدن آن براي شنونده آزار دهنده باشد. بلندتر بودن صدا به هيچ وجه به معني بهتر بودن ساز نيست.

* در نظر داشته باشيد که مي توانيد با با تنظيم خرک و شيطانک ، کيفيت صداي سه تار تا اندازه زيادي تغيير دهيد.

قيمت

به طور کلي مي توان گفت سه تار سازی است که از ساير ساز ها ارزان تر است. قيمت سه تار ها به عوامل مختلفي بستگي دارد. از جمله عوامل موثر در قيمت مي توان به جنس اجزاي مختلف ، سطح نوازندگي ، سازنده و ... اشاره کرد. قيمت ساز ها در بازار در محدوده 150 هزار تومان تا 3 ميليون تومان قرار دارد.

به طور کلي خريدن ساز بدون داشتن مهارت در نواختن ( جز به هنگام آغاز يادگيري ) کار اشتباهی است و عملا هدر دادن پول به شمار مي رود. پس در صورتی که نواختن سه تار را بلد نيستيد و يا قصد يادگرفتن آن را هم نداريد ، اقدام به خريد آن نکنيد.